Op zoek naar Lucie Struye en Thérèse Walwein, twee Ieperse dames uit de negentiende eeuw

Het Merghelynck Museum bezit twee tekeningen uit het midden van de 19de eeuw die een grafscène op de stedelijke begraafplaats van Ieper voorstellen. ‘Herinnering aan Thérèse Walwein’ dateert van 1844 en is van de hand van François Böhm. ‘Le tombeau de ma chère Lucie’ is van zijn broer Désiré Böhm en dateert van 1853 of kort daarna.  

Op het werkje dat moet herinneren aan Thérèse Walwein, knielt een vrouw in zwarte rouwkledij samen met haar drie kinderen voor het grafmonument. Het gaat om haar dochter Marie Coppieters-Rycx en haar kinderen Henriëtte, Jules en Gustave Coppieters.  

François Böhm: herinnering aanThérèse Walwein, 1844 (Merghelynck Museum) 

Thérèse Walwein was in 1816, als echtgenote van Emmanuel Ryckx, op 40-jarige leeftijd gestorven. Haar dochter was toen amper anderhalf jaar oud. Behalve dat zij ontegensprekelijk tot de plaatselijk elite behoorde, groeide Thérèse Walwein op in een uitgesproken kunstminnend milieu. Haar beide oudere broers Joseph Ignace en Charles hadden beiden een kunstopleiding genoten aan de Ieperse academie en zouden naast hun professionele activiteiten de schilderkunst blijven beoefenen. Ook Thérèse had artistieke talenten: het Merghelynck Museum bezit van haar een schitterend album met 61 tekeningen die zij maakte toen zij amper 16 tot 18 jaar oud was.  

                 

Thérèse Walwein: titelblad van haar albumpje, een landschapje gedateerd 2 september 1792, en een bloementuil, 10 september 1792 (Merghelynck Museum)   

Het grafmonument voor Thérèse Walwein valt te situeren op de stedelijke begraafplaats van Ieper. Immers, op de achtergrond zien we een gezicht op de stad met van links naar rechts de torens van de Sint-Pieterskerk, de Sint-Jacobskerk en de Lakenhallen. Helaas is dit grafteken niet bewaard gebleven, noch een ander familiegraf van de ooit zo belangrijke familie Walwein. Gelukkig is er haar schitterende albumpje om ons aan Thérèse Walwein en haar uitzonderlijk talent te herinneren.  



Désiré Böhm: Le tombeau de ma Chère Lucie, 1853
  

Dat ligt enigszins anders voor het graf van Lucie Struye. Over haarzelf is bijzonder weinig geweten: Lucie, geboren in 1834 en ongehuwd oveleden in november 1853, was de dochter van Charles Struye, een Ieperse notabele. Haar oom Felix Struye had in 1830-1 namens Ieper in het Nationaal Congres gezeteld.  



Felix Struye, oom van Lucie (Yper Museum)
  

Lucies moeder was Charlotte Coppieters, de zus van Henri Coppieters die met Thérèse Walwein was gehuwd. De drie kinderen op de tekening van het graf van Thérèse Walwein zijn dus haar kozijnen. Het graf  van Lucie Struye op de Stedelijke begraafplaats van Ieper is echter bewaard gebleven, zij het in een andere vorm dan op de tekening en in gehavende toestand: niet langer een neoclassicistisch graf met een afgebroken zuil als symbool van het afgebroken jonge leven, maar een sobere blok met sporen van oorlogsschade. Op het grafteken wordt ook haar moeder herdacht. In het graf naast haar – gedekt met een  obelisk- liggen haar oom Henri Coppieters en haar tante Marie Ryckx, dochter van Thérèse Walwein begraven.  

   

Engel Van Eeckhout: bidprentje voor Lucie Struye (Yper Museum), en het graf van Luie Struye vandaag op de stedelijke begraafplaats van Ieper, met links dat voor haar oom en tante. 
 

Op de tekening ‘Le tombeau de ma Chère Lucie’ is nog veel meer te ontdekken: er zijn meerdere neoclassicistische grafmonumenten te zien en links op de achtergrond zien we de Ieperse vestingen met de oude Menenpoort die enkele jaren later zou afgebroken worden. Daarachter, van links naar rechts: de Sint-Jacobskerk, het belfort en de Sint-Maartenskerk. Helemaal links staat een neogotisch calvariekruis. Datzelfde kruis dat de Ieperse begraafplaats sierde werd, zij het in gewijzigde vorm, ook gepubliceerd als een los blad van het Franse tijdschrift Le Moniteur des Architectes waarvan een exemplaar in het Yper Museum berust. 


     


Rest de vraag voor wie Lucie “ma chère Lucie” was: wie was de opdrachtgever voor de prent: is de dame aan het graf haar moeder die nu samen met haar begraven ligt? Is het één van haar zussen Hélène of Alix? Of was het nog iemand anders: haar vader, of misschien wel een verloofde? In elk geval was het iemand die haar liefhad en om haar treurde.    

 

Lees hier meer over de stedelijke begraafplaats in Ieper.